Dạy và học nghe cho người mới bắt đầu

“Đối với người học tiếng Anh, có lẽ kĩ năng nghe được coi là khó khăn nhất. Lý do rất đơn giản, khi viết hay đọc ta có thể sử dụng nhiều thời gian nhưng khi nghe ta phải phản xạ thật nhanh trong nhiều tình huống bất ngờ. Do đó phương pháp dạy nghe để giúp cho học sinh từng bước có kĩ năng nghe hiểu tốt hơn là một trong những chủ đề đáng chú ý.

Khi học sinh học yếu về một mảng kiến thức nào đó, phương pháp chung là nên hướng học sinh tập trung vào mảng đó. Tuy nhiên, bạn phải cảnh báo học sinh hoàn thành các mảng kiến thức khác bên cạnh năng cao mảng kiến thức đang yếu. Điều đó có nghĩa là:
– Học sinh sẽ phải học tâp chăm chỉ hơn
– Việc học sẽ mất nhiều thời gian hơn
Một số quy tắc để học nghe tốt hơn:
– Nên nghe qua loa
– Thời điểm nghe tốt nhất là vào buổi sáng khi mới thức dậy và buổi tối trước khi đi ngủ
Hãy luôn nhắc nhở học sinh của mình câu nói: “No pain, no gain” (Có chí thì nên). Sau đây là một số gợi ý về các bước dạy nghe hiệu quả:

1. Bắt đầu từ những cái dễ
Hãy chọn một đoạn audio hoặc video ngắn phù hợp với trình độ nghe của học sinh. Đừng bắt học sinh phải nghe và hiểu được một bài CNN News hay một bộ phim ngay từ đầu. Đó là một sai lầm lớn vì những tài liệu đó sẽ quá sức với người bắt đầu. Hậu quả là học sinh sẽ cảm thấy chán nản vì các em phải mất nhiều tiếng đồng hồ mới có thể hiểu được một đoạn nhỏ của bài hội thoại.
Dạng audio và video bạn nên chọn có dạng gần giống với sách giáo khoa, hay các giáo trình tiếng Anh. Giáo viên cần phải cho học sinh nghe những bài nghe ngắn, nghe nhiều lần, thậm chí có thể được nhìn vào lời thoại khi nghe. Hãy nhớ rằng, người học sẽ vấn tiếp tục học theo phương pháp này cho đến khi họ thấy được sự tiến bộ của mình.

2. Nâng độ khó của bài nghe
Nguyên tắc chung vẫn là giáo viên dựa trên trình độ của học sinh để chọn bài nghe thích hợp. Ở giai đoạn này, học sinh đã có thể nghe được một bài dài hơn, hay một bài nghe thêm so với sách giáo khoa. Nên nhớ rằng, từ vựng ở bài nghe cần phải quen thuộc hoặc đã được giới thiệu trong tài liệu học.

3. Luyện tập nghe nhiều lần
Giáo viên có thể bật đi bật lại bài nghe theo số lần phụ thuộc vào trình độ của học sinh. Đó là cách tốt nhất để học nghe – luyện tập sẽ cho ta kết quả dù cho luyện tập nhiều lần có thể gây nhàm chán. Gợi cho học sinh về hình ảnh của một cầu thủ chơi tennis. Người đó phải đứng tại một chỗ đánh bong cố định và đánh hết quả này đến quả khác cho đến khi người đó thành thạo kĩ năng đánh bong. Đối với bất kì kĩ năng nào thì việc tập luyện là không thể thiếu. Hơn thế, việc học nghe sẽ giúp học sinh ghi nhớ được một hệ thông cụm từ và các diễn đạt một cách linh hoạt và có thể sử dụng khi gặp tình huống tương tự. Và quan trọng nữa, đó là cơ hội cho chính học sinh sửa phát âm và ngữ điệu. Hãy  nhắc  nhở  học  sinh của  bạn  và  bạn cũng hãy luôn tin tưởng rằng có công mài sắt có ngày nên kim.

4. Sử dụng lời thoại
Sách giáo trình lúc nào cũng có phần lời thoại là có lý do. Hãy hướng dẫn học sinh của bạn học theo cách sau:
– Đầu tiên nghe và đọc lời thoại cùng một lúc
– Sau đó, nghe mà không đọc lời thoại
– Lặp lại bài nghe càng nhiều càng tốt
Mục đính của bước này chính là làm giảm đi sự phụ thuộc của học viên với phần lời thoại, tiến tới giúp cho học sinh nghe hiểu.

5. Gợi ý cho học viên những tài liệu đặc biệt
Những ấn phẩm hàng tháng , những tạp chí về tiếng Anh sẽ có tác dụng rất lớn đối với học sinh. Những ấn phẩm này được viết cho người học tiếng Anh, giúp học viên tiến tới tiếp cận với những điều gần gũi với cuộc sống hơn.

6. Cuối cùng là bài nghe từ cuộc sống
Sau một vài tháng học tập vất vả, học sinh của bạn hẳn đã sẵn sang nghe những tài liệu giao tiếp hàng ngày. Tuy nhiên, vẫn là quy tắc trên, nghe từ những đoạn ngắn trước khi nghe cả một bài dài. Ví dụ như, một học sinh muốn học giao tiếp, có thể nghe những tập phim ngăn khoảng 20 phút trước khi xem cả một bộ phim dài. Trong khi xem có thể khuyến khích học sinh sử dụng phụ đề (học giông như với  lời  thoại ở trên). Và đừng quên gợi ý những bộ phim có phát âm rõ ràng và không sử dụng nhiều từ lóng cho học sinh của bạn.

“